نقش اجتماعی موزه‌ها در ایجاد زیست بهتر

‌خبرگزاری مهر_ گروه جامعه؛ رضا دبیری نژاد کارشناس موزه به مناسبت روز جهانی موزه و میراث فرهنگی در یادداشتی که در اختیار خبرگزاری مهر قرار داد نوشت: روز جهانی موزه‌ها هر ساله بهانه‌ای است تا نگاهی دوباره به موزه و ظرفیت‌های انداخته شود و حتی به این اندیشیده شود که چگونه می‌توان از این نهاد چند منظوره در حال گسترش طرحی نو در انداخت.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

از همین رو شورای بین المللی موزه‌ها- ایکوم هر ساله شعاری را برای این روز برمی گزیند تا از طریق این شعار خط حرکتی را برای سال موزه‌ها تعیین کند.

شعار سال موزه‌ها به طور معمول یکی از این سه کارکرد را دارد: یا اهمین و ظرفیت موزه را نشان می دهدیا مفهوم و کارکرد موزه را گسترش می‌دهد و یا در وهله سوم یک چشم انداز برای حرکت موزه‌ها در سال پیش رو تعریف می‌کند که با چنین رویکردی معمولاً به سمت یک نگاه راهبردی فراگیر می‌رود که هر موزه به تبع این که در کجا قرار گرفته است و یا چه موضوع و مجموعه‌ای دارد تلاش می‌کند این راهبرد کلان را به یک راهبرد بومی تبدیل کند و برای آن برنامه‌های عملیاتی بسازد نققش خود را در شبکه موزه‌ها ایفا کند.

در سال جدید نیز شورای بین المللی موزه‌ها شعار "موزه‌ها، پایداری، زیست بهتر" را برگزیده و اعلام کرده است. شعاری که در بخش نخست خود به پایداری می‌پردازد که انواع پایداری را در بر می‌گیرد که شامل پایداری اجتماعی و پایداری فرهنگی تا پایداری سیاسی و اقتصادی جوامع می‌شود. البته مفهم پایداری و یا توسعه پایدار از جمله مفاهیمی است که در سالهای اخیر ابعاد مختلفی گرفته و از یک دستورالعمل به یک نگرش تبدیل شده است.

همین نگاه فرآیندی سبب می‌شود تا ابعاد فردی و اجتماعی به هم پیوند بخورند و پایداری و زیست جوامع با پایداری و زیست افراد تلاقی پیدا کند و در واقع باید بگویم یک جامعه وقتی به پایداری می‌رسد که بتواند همواره به سمت زیست بهتر افراد جامعه اش حرکت کند.

شاید بتوان این شعار را در راستای نگرشی دانست که سال‌ها پیش تر برآمده است که به سوی اجتماعی شدن موزه‌ها حرکت می‌کند و توقع دارد تا موزه به مثابه نهادی اجتماعی نقش مؤثری در زیست اجتماعی داشته باشد و فعالیت‌های خود را با چنین هدفی برنامه ریزی کنند. در واقع امروزه موزه‌ها را نمی‌توان از جامعه جدا نگریست و آنها را جزیره‌ای مستقل از شرایط اجتماعی دانست.

شرایط اجتماعی همان چیزی است که بر زیست بشر تأثیر می‌گذارد و حتی فراتر از یک جامعه بر زیست همه جوامع اثر دارد. زیست امروزه زیستی تک ساحت نیست و حتی نمی‌توان جنبه‌های فرهنگی و اجتماعی را ثانویه تلقی کرد که در درجه دوم اهمیت قرار می‌گیرند بلکه ابعاد مختلف زیستی همه با هم معنای زندگی یا زندگی مطلوب را شکل می‌دهند و هر کدام از ابعاد زیستی می‌تواند بر سایر جنبه‌ها اثر بگذارد و آنها را بهبود بخشد یا نابسامان کند.

از این رو زیست مطلوب را می‌توان یک منظومه در حال حرکت در نظر گرفت که در موقعیت‌های نسبی بازتعریف و سنجش می‌شود و یک وضعیت ثابت و قطعی ندارد اما می‌دانیم که حتی این وضعیت نسبت با افراد مختلف هم تغییر می‌کند از همین رو تنها می‌توانیم به شرایط بهره برداری از امکانات زیستی تکیه کنیم و همچنین مهم‌تر از همه امکانات آگاهی نسبت به خود زیست است که این آگاهی هم باید در سطح فردی و هم سطح جمعی شکل بگیرد و البته می‌دانیم که آگاهی نیز یک امر جاری است و یک نقطه ثابت ندارد.

برای رسیدن به چنین بسترهایی نیازمند نهادهایی اجتماعی هستیم که هرکدام به موضوعات و جنبه‌هایی در جامعه بپردازند و زمینه آگاهی بخشی در جامعه را نیز فراهم آورند. موزه‌ها از یک سو می‌توانند موضوعات مختلفی را در خود جای دهند و این فراگیری موضوع برای آنها یک قابلیت ویژه است اما وجه دیگر آن است که می‌توانند دستاوردها و نشانه‌های این موضوعات را که در خود جای داده اند در دسترس عموم قرار دهند از این رو نقش واسطه گری اجتماعی دارند اما این به تنهایی برای اینکه بگوییم موزه‌ها نقش کافی در ایجاد زیست بهتر دارند کافی نیست.

بلکه موزه‌ها باید کنشگری اجتماعی داشته باشند تا بتوانند خود را به عنوان عنصری پویا و اجتماعی تثبیت کنند وگرنه در وضعیتی منفعل و جزیره‌ای در جامعه می‌مانند. برای این کنشگری فعال باید هر موزه ابتدا نسبت موضوع خود را با زیست جامعه مشخص کند و قابلیت‌های موضوع و مجموعه‌های خود را برای ایفای نقش در زیست بهتر تعیین کند.

حتی باید در نظر داشته باشیم که در تغییر شرایط و ایجاد وضعیت‌ها یا بحران‌های جدید نیز باید دوباره به سراغ داشته‌ها و موضوع موزه رفت و مشاهده کرد که چه نسبت یا پاسخی در این شرایط و موضوع وجود دارد و بعد این داشته‌ها و پاسخ‌ها را به آگاهی جامعه رساند که البته این آگاهی بخشی از طریق یادآوری، نمایش، رویدادسازی و روایتگری در موزه اتفاق می‌افتد.

آنچه موزه‌ها را برای زیست بهتر صاحب توانایی می‌کند سطح تماس و قراگیری آنها با جامعه است اما آنچه آنها را قدرتمند می‌سازد هوشمندی و فعالیت اجتماعی در زیست زمانه با قالب‌های موزه‌ای است. در نظر داشته باشیم که زیست بهتر(well-being) که شورای جهانی موزه‌ها در شعار امسال برگزیده است اصطلاحی است که دانش‌های مرتبط با سلامت ناشی شده و بر معنای آن بحث‌های مختلفی انجام شده است که می‌توانیم آن را ناشی از تغییر و گسترش مفهوم سلامت دانست. سلامتی دیگر آن معنای یک وجهی گذشته را ندارد و ابعاد روانی، اجتماعی، معنوی و فرهنگی به خود گرفته است و سلامتی در همه ابعاد به یک حق فردی و عمومی تبدیل شده است و از همین رو تحقق این شعار را باید در پیوند حوزه‌های دانشی موزه شناسب و سلامت دانست.

یعنی اگر به دنبال تحقق این شعار هستیم باید گفتگوها و همفکری‌هایی میان اهالی موزه و اهالی مدیریت سلامت شکل گیرد و سعی کنند زمینه‌های اشتراک و نزدیکی دو حوزه را بیابند. موزه داری امروزه در این معنا یک حوزه بینارشته ای است که به دلیل قرارگیری در موقعیت ارتباط‌های چندگانه ابعاد مختلفی دارد و برای شناخت و بهره گیری از این ابعاد گوناگون باید از دانش‌های مختلف هم در جهت شناخت و هم در جهت برنامه ریزی استفاده کرد.

موزه‌ها دیگر یک مکان تک ساحتی نیستند بلکه یک امکان زاینده هستند که می‌توانند با زایندگی خود از مجرای بینارشته ای به زیست بهتر جامعه و افراد کمک کنند این گونه است که موزه را نباید سطحی و ساده نگریست بلکه باید عمیق دید و تخصصی نگریست و این عمق و تخصصی بودن را در پایداری حرفه‌ای آنها جستجو کرد.

کد خبر 5782672 فاطمه کریمی

منبع: مهر

کلیدواژه: موزه روز جهانی موزه ایکوم قوه قضاییه شهرداری تهران هلال احمر جمهوری اسلامی ایران امداد رسانی شورای شهر تهران سند تحول بنیادین آموزش و پرورش افزایش جمعیت سازمان هواشناسی ترافیک دستگیری تیراندازی موزه سازمان محیط زیست پلیس زیست بهتر موزه ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۷۷۳۴۸۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

مستحکم شدن جامعه هدف با دادن مشاوره دقیق و درست

حجت الاسلام علی جعفری، معاون امور فرهنگی کمیته امداد کشور در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان اظهار کرد: بیش از ۷ سال  از دوره چهارم فعالیت سازمان روانشناسی به همت وزرا و نمایندگان بهداشت و علوم  می گذرد که ما  سعی کرده ایم تا بتوانیم کم و کاستی ها را جبران کنیم. به همین دلیل کلینیکی را برای به وجود آوردن  نور امید و نشان دادن  مسیر درست زندگی افتتاح کردیم تا بتوانیم در  راه فرهنگی قدم بر داریم.در کوتاه ترین زمان به کمک مسئولان ذی ربط می توانیم این کلینیک مشاوره ای را برای مددجویان  در ۳۱ استان ایجاد کرده تا بهره مند شوند.

او گفت:در کلینیک تمام موارد زیر نظر خواهند بود، زیرا از فضای کاربری می خواهیم بیرون بیاییم و بتوانیم رصد دقیق داشته باشیم و متناسب با نیاز‌های خانوده مدد جویان  زیرساخت‌های مشاوره‌ای در مناطق دورافتاده و محروم ایجاد کنیم. ما یک نهاد حمایتی هستیم که بتوانیم به تقویت و بالا بردن اعتماد به نفس مددجویان در زندگی و ایجاد اشتغال کمک کنیم.البته ناگفته نماند این خلاء وجود داشته که مجموعه مشاوره‌ای ما نیاز به یک زیرساخت و مشاوره‌ای با سطح بالاتر  و تخصصی داشت. اما حالا  مراکزی با سطح بالاتر و تخصصی در سراسر کشور یعنی تمام  استان‌ها  ایجاد کرده ایم که بالغ بر هزار مشاوره ارشد  به بالا در ادارات مشغول به فعالیت هستند.

جعفری تصریح کرد: طبق بررسی ها و تحقیقات حدود ۲۰ درصد از افراد جامعه با مشکلات روانشناختی روبرو هستند که نیازمند دریافت خدمات روانشناختی‌اند، اما به این معنا نیست که آنها اختلالات روانی دارند، چون مسائل روانشناختی همه حوزه‌های روان را پوشش می دهند.

او گفت: جامعه هدفی که ما داریم در کمیته امداد افرادی هستند که بی چون و چرا در راستای کمک به مردم می کوشند در گذشته خدمات کمیته امداد بیشتر در حوزه معیشتی بود ولی یکی از خدمات ارزشمند که در سال های اخیر شاهد تحول جدی در این حوزه هستیم، همین خدمات فرهنگی است. ما به کمک روان درمانی حتی توانستیم بسیاری از زندانیانی که حقیقت را بازگو نمی کردند تا کمکشان کنیم مسیر را هموار کردیم. می توان گفت حضور مشاوران متخصص در سراسر کشور می تواند کلید طلایی برای حل مشکلات اجتماعی و فرهنگی در میان مردم باشد. 

باشگاه خبرنگاران جوان اجتماعی ازدواج و خانواده